Herkennen jullie dit?
Na de kleine pauze komt groep 6 dampend en met rode koppies terug in mijn lokaal.
“Hoe was de pauze?” vraag ik. De kinderen zijn deze vraag gewend en reageren met het opsteken van de duimen van beide handen. Duimpjes op of neer of halverwege. Eén duim op en één duim neer kan ook! Er hangen veel duimen naar beneden vandaag. Ja hoor, het is weer zover: ruzie in de tent! Die dampende en die rode koppies komen dus niet van het lekker rennen en spelen, maar vooral van de emotie. Het voetballen ging ‘niet eerlijk’. Ze bedoelen: irritant solerende klasgenoten met sterallures, waar andere regels voor gelden dan voor de rest; de ploegen zijn niet evenwaardig verdeeld, want die wil persé bij die; een grote bek tegen de scheids- van- dienst; sabotage aan de zijlijn door de zich gekleineerd voelende ‘sukkels’ ; huilende keepers, die bij de penalty’s steevast uit het doel worden gesmeten en vervangen door genoemde sterspelers; veel discussie; veel jij loopt alleen maar in de wegs; veel vals gespeeld; veel ‘hands’-geroep en ‘telt niet’… ; veel fysiek en verbaal geweld!!! Waarom? Waarom kunnen ze niet een beetje lol hebben bij het ballen? Het gaat ze niet om het spel, dames en heren, maar in betere ernst om de winst, want die winst geeft jou je status in de groep! De ‘beste’ voetballers staan bovenaan in de pikorde. Het lijkt het WK wel!
Ja, ik weet het: het is Corona, het is crisis, het is oorlog (bijna) en we polariseren er op los in aanloop naar de verkiezingen, dus, hoezo moet het vandaag over voetballen gaan? Omdat, beste mensen, het uit de hand loopt! Of liever gezegd: uit de voet!
Het spel an sich is fantastisch: ik heb het ook gedaan en dat in een tijd, dat meisjes nog niet mee mochten doen… Iedereen kan het overal spelen! De regels zijn behoorlijk eenduidig (behalve die van het buitenspel dan) en tegenwoordig wordt ‘zelfs’ het vrouwenvoetbal tamelijk serieus genomen. En als je ergens een goed voorbeeld wilt zien van een min of meer geslaagde multi-cultuur, dan kan je dat vinden in het voetbal; daar lopen gebrusterlijk (broers en zussen in één begrip) alle soorten en maten en kleuren om elkaar heen te doedelen, toch? Nou dan! Wat is dán het probleem? Dat probleem zit hem in het woord: status.
Voetbal geeft status. Niet alleen in de top, niet alleen bij de beste clubs, maar juist ook op school en op het pleintje voor je huis. Hoe beter je voetbalt, hoe hoger je wordt aangeslagen, hoe sterker je positie is op de apenrots. En die plek op de apenrots geeft jou het recht op een grote mond en een vorm van gezag over anderen. Helemaal als je je gesteund weet, onvoorwaardelijk, door je ouders, die zeker weten, dat jij de volgende Messi (m/vr) zal zijn. Dat geeft je aanzien!
Niet omdat je zo’n fijne speler bent, maar omdat in de loop der jaren alles en iedereen in de voetbalwereld er zo ontzettend veel geld mee is gaan verdienen. Dat loopt toch echt uit de apenklauw? Dat gemarchandeer (met geld) over mannen en vrouwen met een goed voetbalbeen en dito speltalent? Een miljoenenmarkt! Clubs worden opgekocht door malafide mannen (met veel geld) . Bonzen zijn chantabel (met heel veel geld) en in Quatar worden voor onmeurig veel centen stadions uit de grond gestampt voor het WK, ten koste van mensen, die, onderaan elke ladder bungelend, letterlijk en figuurlijk, als volkomen waardeloos worden uitgebuit!
Voetballen is ook allang niet meer echt een teamsport. Ik zie het zo: het is verworden tot een spel, waarin individuele talenten elkaar dienen te beconcurreren. Ze gaan steeds tijdelijker hard aan de slag voor de club-eer en de grote winst. De talenten switchen al jong onder grote druk van club naar club, waar keer op keer trainers en de mindere goden en godinnen hun inzet en investering in het team zien verdampen. Die moeten, achterblijvend, om de haverklap een nieuwe ploeg zien op te bouwen. Voor zolang als het duurt! Want misschien ben jij wel de eerstvolgende, die weggekocht gaat worden…
Waarom vind ik dat zo erg? Ik, die langs de zijlijn van onderwijs- en opvoedland maar wat sta te roeptoeteren? Omdat dit hele voetbalgebeuren een verkeerd voorbeeld is voor de jeugd! Ik heb het met mijn eigen ogen in mijn eigen groepen zien toenemen: vanaf het groeiende gebrek aan respect voor de scheidsrechters en tegenstanders en medespelers, via het agressiever wordende elleboogjes- en knietjeswerk in de aanval en de verdediging, tot en met de groeiende sterallures van de vermeende of echte toptalenten! Talent=geld=status. Het moeten presteren begint al jong. De kids staan onder druk! Schoolvoetbal incidenten kunnen de hele sfeer in je groep beïnvloeden. Helemaal wanneer vaders en moeders zich, zoals ik met eigen ogen heb gezien, bij het interscholaire voetbaltoernooi met de beslissingen van de scheidsrechters gingen bemoeien op een manier, waar ze zich voor dood zouden moeten schamen. WAT DOEN WE VOOR? WAAR GAAT DAT HEEN? LAAT DE KINDEREN LEKKER SPELEN!
Hoe ging het verder met deze groep 6?
1. De incidenten praatte ik steeds helemaal uit met de hele groep (Wat gebeurde er? Wat dacht je dat er gebeurde? Wat had jij anders kunnen doen? Welke keuzes maak jij? Gedrag is ook een keuze! Hoe gedraag jij je? Welk effect heeft dat op anderen en op jezelf? Wil je graag bovenop die apenrots? Welke rol past bij jou?).
2. Het voetballen in de pauze werd opgeschort.
3. In nauw overleg met de gymleerkracht werd er eerst gewerkt aan het terugvinden van spelplezier en het versterken van de onderlinge samenwerking; ze speelden een tijdje andere spelletjes en sporten. Toen het sportieve gedrag na een paar weken weer een smoel had gekregen, kon er af en toe weer met succes een potje voetbal worden gespeeld.
Héhé…..