De vloek, die Cito heet, oftewel : meten = weten!

Citoweken komen en gaan… In Coronatijd een onzeker gegeven, maar getoetst en getest wordt er sowieso in onderwijsland! Want meten =weten. Of niet? Jawel! Natuurlijk! Lengte, gewicht, inhoud, afstand, tijd, kracht… dat valt allemaal prima te meten en dan weet je dus hoe lang/kort, zwaar/licht, vol/leeg, ver/dichtbij, sterk/zwak je glas is of hoe hoog/laag de toeslag voor je noodlijdende bedrijf… Handig! En, jaaaaa, okay , ook bij een toets of test kan je meten =weten, want tellen: hoeveel antwoorden heeft deze leerling goed of fout. Maar dat zegt verder niets meer of minder, dan dat de betreffende leerling dus zoveel antwoorden goed en bepaalde antwoorden fout heeft beantwoord. Dat is het verschil tussen tellen en vertellen. Wat is het verhaal achter de resultaten??? De test an sich zegt ons namelijk vrijwel niets over het WAAROM van de foute of goede antwoorden! Die fabel moet de wereld uit en dat is een feit!!! Is er bijvoorbeeld extra geoefend voor de (eind) Cito? (Ik zie nog mijn leerling K. dansen door het lokaal, nadat hij op wonderbaarlijke wijze een hele verrassende score had gehaald bij zijn eind Cito . “Nu hoef ik nooooit meer naar bijles!” jubelde hij en sloeg daarna verschrikt zijn hand voor de mond. “Oeps, dat mocht ik niet verklappen….” Is er afgekeken bij dat dictee? Heeft de leerkracht toch nog even iets uitgelegd? Heeft de leerling onder grote druk gestaan van thuis of van zichzelf of van school uit? Heeft de leerling niet goed gelezen wat er stond: een = of – of x of : ? Meten = iets weten, maar niet alles! Hoe meet je werkdruk? Faalangst? Talent? Verlangen? Inzicht? Diepgang? Zelfvertrouwen? Wat ik maar wil zeggen, misschien niet tegen voor jou, geachte lezer dezes want jij kijkt verder dan de toetsneus lang is en dan is dit betoog niet voor jou bestemd, fijn, dan ben jij een topper, maar, als je niet weet hoe een kind aan zijn of haar antwoorden komt bij die eindtoets, dan kan je aan die toetsresultaten in groep 8 niets wezenlijks verbinden en al helemaal niet er een schoolloopbaan vanaf laten hangen of een toekomst mee voorspellen… Te vroeg! Te voorbarig! Te eenzijdig! Je kan er wel goed aan aflezen of, binnen de kaders van het curriculum van de basisschool, de aangeboden lesstof enigszins is blijven hangen en dan vooral in het korte termijn geheugen. Is alles aan bod geweest?

Kijk naar dat kind, dat hele kind, met alles d’r op en d’r an. Kijk ook vooral naar niet meetbare kwaliteiten. Geef ruimte in het onderwijs voor dat soort wijsheid, naast het lekker stampen van de tafels der vermenigvuldiging en de spellingsregels, die ook heus van levensbelang zijn! Ga diep, ver, breed en lang door, zonder elke stap te meten. Dat soort meten hindert het weten en zet ons eigen verstand en ons observatievermogen op nul. Zero. Nada. Noppes. 1+1= niet altijd 2! Was dat maar zo: dan bestond er al lang een fokprogramma voor slimmerder kinderen. Slim slimmer slimst…. Maar…vergeleken bij wie? Enne…wat is slim?